TEMMUZ-AĞUSTOS 2023 / HAYVANCILIK
Hindi ve tavuk üretiminde artış
TÜİK’in 2023 yılı mayıs ayı verilerine göre Türkiye’de kümes hayvancılığı üretiminde önemli bir artış yaşandı. Ülkemizde pek çok bölgede yapılan kümes hayvancılığı üretimine dair detayları BESD-BİR (Beyaz Et Sanayicileri ve Damızlıkçıları Birliği Derneği)'den aldık.
TÜİK’in 2023 yılı mayıs ayı verilerine göre kümes hayvancılığı üretimi arttı. Bu artışa etki eden faktörler neler oldu sizce?
TÜİK verilerine göre 2023 yılı ocak-mayıs dönemi 5 aylık toplam tavuk eti üretimi 958 bin 502 ton olarak gerçekleşti. Mayıs ayında bir önceki yılın aynı ayına göre hindi eti üretimi yüzde 14,1, tavuk eti üretimi yüzde 5,1 artış gösterdi. Tavuk eti üretimi mevsimsel faktörlere bağlı olarak tüketimi değişen bir üründür. Mangal ve turizm sezonunun açılması ile her zaman bu aylarda bir artış gerçekleşir. Sektörün 2023 yılı üretiminin ise bir önceki seneye yakın miktarda olacağını tahmin ediyoruz.
PEK ÇOK BÖLGEDE ETLİK PİLİÇ YETİŞTİRME MERKEZİ BULUNUYOR
En çok kümes hayvancılığı üretimi ülkemizde nerelerde yapılıyor?
Türkiye’de 15 bin adedin üzerinde broyler (etlik) piliç yetiştirme kümesi mevcut. Entegre firmalar ve kümeslerin yoğun olduğu merkezler Bolu, Bandırma, Sakarya, Manisa; bunların yanında İzmir, Adana, Uşak, Elazığ olmak üzere çeşitli illerde kümes hayvancılığı üretimi yaygın.
Beyaz et sektöründe üretici artışının sağlanmasındaki önceliklerin başında IPARD ve kırsal kalkınma desteklerinden daha fazla faydalanma beklentisi geliyor. Bu desteklerin entegre firmaların yakın bölgesinde verilmesi üretici firmaların kârlılığını arttıracağından yatırımlara daha çok talep olacaktır.
Kümes hayvancılığı üretimi yapmak için sağlanması gereken şartlar neler? Bu sektöre yatırım yapmak isteyenlere tavsiyeleriniz neler olur?
Gerekli şartlara ilişkin bilgiler Tarım ve Orman Bakanlığı İl/İlçe Müdürlüklerinden edinilebilir. Kümes yatırımlarının kuluçkahane ve kesimhanelerine yakın bölgelerde ve hayvan sağlığı açısından biyogüvenlik şartlarının yerine getirilebileceği alanlarda yapılmasını tavsiye ediyoruz.
SAĞLIKLI PROTEİN İÇİN BEYAZ ET TÜKETİMİ ARTMALI
Ülkemizde üretilen tavukların olması gerekenden daha kısa sürede olgunlaştırıldığı ve kesime hazırlandığı ile ilgili bir algı var. Bu da tüketicinin tavuk etine mesafeli yaklaşmasına sebep oluyor. Bu konuda duyulan endişeyi nasıl değerlendirirsiniz?
Etlik tavukların günümüzde 42-45 günde kesim ağırlığına ulaşmalarının esas nedeni genetik özellikleri. Etlik olan bu ırklar, yıllar süren ıslah ve seleksiyon çalışmaları sonucu yüksek et verimine ve hızlı ağırlık kazanma özelliğine sahip hâle getirildiler.
Genetik özelliklerinin yanında gelişimlerinin yüzde 15’lik kısmı da beslemeye bağlı. Tavukların gereksinim duyduğu bütün besin maddeleri mikro düzeyde hesaplanarak yemleri hazırlanır. Tavuklar ısı ve havalandırma kontrollü, iyi yönetilen kümes ortamında, hijyen kuralarına da azami riayet edilerek büyük bir dikkat ve özenle yetiştirilirler. Tavukların 42-45 günde rahatlıkla 2,5 kilograma hatta daha üzeri ağırlığa ulaşması, tüm dünyada olduğu gibi gayet normal bir süreçtir. Bugün dünyanın en çevreci hayvansal ürün olarak tavuk etinin gösterilmesinin nedeni de ırkın bu özelliğidir. Zira bu özellik sayesinde diğerhayvanlara oranla çok daha az yem ve su kullanılarak üretim yapılabiliyor. Bu sebeple Tarım ve Orman Bakanlığınca ruhsatlandırılmış ve denetlenen tesislerde üretilen ambalajlı ürünleri tüketiciler gönül rahatlığı ile temin edebilir.
BEYAZ ET TÜKETİMİ ARTMALI
Ülkemiz nüfusunun sağlıklı beslenebilmesi için beyaz et tüketiminin daha da artması gerekmektedir çünkü tavuk eti hem sağlıklı hem de diğer protein kaynaklarına oranla ekonomiktir. Hayvansal protein açığının kapatılması için de tavuk eti üretiminin artırılması önem taşıyor.
Yazılı ve görsel medyada yer alan ve hiçbir bilimsel dayanağı olmayan ancak netice itibarıyla toplumda yanlış algıya neden olan açıklamalar, yalnız beyaz et sektörü ile sınırlı kalmamakta gıda üreten pek çok sektöre de zarar vermektedir. Yanlış bilgilendirmeyi yaratan kişilerin söylemlerinin pek çoğu bilimsellikten uzaktır. BESD-BİR tüm iletişim kanallarını kullanarak sektör hakkındaki doğruları kamuoyu ile senelerdir paylaşmaya devam ediyor.
TARIM VE ORMAN BAKANLIĞI İLE SAĞLIKLI BİR İLETİŞİM VAR
Sektörün en önemli temsilcisi olarak, Tarım ve Orman Bakanlığı ile yaptığınız iş birlikleri neler?
30 yıldır Türkiye kanatlı eti sektörünü temsil eden Beyaz Et Sanayicileri ve Damızlıkçıları Derneği (BESD-BİR) üyeleri ile Tarım ve Orman Bakanlığı arasında her zaman en sağlam iletişim köprüsü kurulmuştur.
Bakanlık ile derneğimiz, sektörü ilgilendiren tüm konularda iş birliği içerisinde çalışmalarına devam ediyor. Ana damızlık ve damızlık işletmeleri, kuluçkahaneler, kanatlı sağlığı ve yetiştiriciliği, kanatlı besleme, kanatlı refahı, kanatlı eti üretimi ve işlenmesi, kanatlı ve ürünlerinin yurt içi ve dışı hareketleri, bilinçli tıbbi ilaç kullanımı, mevzuat ve bilgilendirme çalışmalarında BESD-BİR, mevzuat çalışmalarına katkı sağlamak amacıyla çalışmalarına devam ediyor.
Üreticinin talepleri ve beklentilerinden de kısaca bahseder misiniz?
Ülkemizde kümes sahipleri, sektörde uygulanan başarılı "sözleşmeli yetiştiricilik" modeli ile sürekli üretim yapabiliyor ve gelir elde edebiliyor. Hindi eti sektörü de piliç etinde olduğu gibi entegrasyon modeli ile üretimlerini gerçekleştirebiliyorlar. Tamamı kayıt altında gerçekleştirilen beyaz et sektöründe, diğer hayvansal protein üretimi yapan sektörlere oranla maliyet mümkün olduğu kadar en aza indirilmiş durumda. Ancak bazı bölgelerde yeni ve modern kümeslere ihtiyaç var, düşük faizli kredi veya kırsal kalkınma desteği kapsamında hibe desteği talebi bulunuyor. Yine ısınma amacıyla kömür tahsisinde öncelikli sektör olma talebi de var. Ayrıca özellikle ithal edilen yem ham maddesinde tıkanıklığı aşabilmek, uzun vadeli sözleşmelerle tedarik edebilmek ve uygun fiyatlı emtiaya ulaşabilmek amacıyla transgenik ürünlerin ithâlâtına ilişkin mevzuatında güncellenmesi gerekiyor.