TEMMUZ-AĞUSTOS 2025 / GEZİ
Dilek Yarımadası Büyük Menderes Deltası Millî Parkı: Yeşil ile mavinin birleştiği yer
Aydın il sınırları içinde yer alan Dilek Yarımadası Büyük Menderes Deltası Millî Parkı, doğa tutkunları ve tarih meraklıları için eşsiz bir destinasyon sunuyor. Yaklaşık 27 bin hektarlık geniş bir alanı kapsayan park, 1966’da Dilek Yarımadası ve 1994’te Büyük Menderes Deltası’nın eklenmesiyle bugünkü hâlini aldı. Parkın sahilleri, Türkiye’nin en temiz ve en doğal kıyıları arasında yer alıyor ve yapılaşmanın olmadığı nadir bölgelerden.
Bu eşsiz doğa; Avrupa’nın Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarının Korunmasına Yönelik Sözleşme (Bern), Biyolojik Çeşitlilik Anlaşması (Rio) ve Akdeniz’in Kirliliğe Karşı Korunması Sözleşmesi (Barselona) kapsamında korunan bir alan niteliğinde.
DOĞA VE VAHŞİ YAŞAMIN KALBİ
Millî parkın Dilek Yarımadası bölümü, 20 km uzunluğunda, 6 km genişliğinde ve Samsun Dağları’nın Ege Denizi’ne uzandığı son nokta. Karşısında Sisam Adası bulunan yarımada, 1237 metre ile en yüksek noktası olan Dilek Tepesi’ne (eski adı Mykale) sahip. Park; lagünler, kanyonlar, bataklıklar, küçük göletler ve kopmuş menderes şekilleri gibi pek çok coğrafi oluşumu bünyesinde barındırıyor.
Bu coğrafi zenginliğinin yanı sıra adeta bir botanik bahçesi gibi. Alanda 804 farklı bitki türü belirlenmiş olup bunlardan 6’sı lokal endemik, 18’i ise Türkiye endemiği. Dilek Yarımadası, Kuzey ve Batı Anadolu’da yaygın olan Anadolu kestanesinin en güneye indiği tek yer olarak da dikkatleri üzerine çekiyor. Aynı zamanda kartopu, Finike ardıcı, melez pırnal meşesi ve dallı servi gibi türlerin küçük orman toplulukları oluşturduğu nadir noktalardan biri. Karaçam, kara selvi, erguvan, defne, sandal ağacı, zeytin, meşe türleri, akçaağaç, ıhlamur, çınar, zakkum, incir, keçiboynuzu, katırtırnağı ve eğrelti otları gibi çok sayıda bitki türüne de rastlamak mümkün.
Millî park, zengin bitki örtüsü kadar çeşitli hayvan türlerine de ev sahipliği yapıyor. 28 çeşit memeli, 42 çeşit sürüngen, 250’ye yakın kuş türü ve çok sayıda deniz canlısına rastlamak mümkün. Yarımada, nesli tükenmekte olan “Anadolu parsı”nın batıda yaşadığı son nokta. Ayrıca Avrupa’nın en nadir memeli türlerinden Akdeniz fokları için de bir yaşam alanı sunuyor. Parkta; kurt, tilki, çakal, sırtlan, vaşak, yaban kedisi, porsuk, sansar, kirpi, oklu kirpi, yaban domuzu, kertenkele, kaplumbağa, kaya kartalı, deniz kartalı, şahin, doğan, martı, karatavuk, keklik, kaya güvercini, tahtalı güvercin, tavşan, su samuru, Akdeniz foku, çulluk, kerkenez, yeşilbaş ördek ve Hazar sumrusu gibi pek çok farklı hayvan türünü görebilirsiniz. Doğaya terk edilmiş ve yabanileşmiş sığırlar ve atlar da yarımadada yaşayan hayvanlar arasında.
TARİHİN VE KÜLTÜRÜN İZLERİ
Dilek Yarımadası sadece doğal güzellikleriyle değil, aynı zamanda barındırdığı tarihi ve kültürel zenginliklerle de dikkat çeker. Park sınırları içinde MÖ 9. yüzyılda İyon kentlerinin kutsal toplanma merkezi olan Panionion, antik Thebai kenti ve Ayayorgi Manastırı gibi arkeolojik ve tarihi alanlar bulunur. Ayrıca Karine, Hagios Antonios Manastırı ve Zeus Mağarası da millî park sınırları içinde.
Bu tarihi mirasın en dikkat çekici örneklerinden biri, Söke ilçesine 30 km uzaklıktaki tarihi Doğanbey Köyü’dür. Sırtını Mykale Dağları’na (Dilek Dağları) yaslamış olan bu köy, Kurtuluş Savaşı sırasında mübadele sonucunda Yunanistan’a göç eden Rumlardan kalma bir yerleşimdir. Rumca “odalar” anlamına gelen “Domatia” ismiyle kurulan köy, zaman içinde “Doğanbey” adını aldı. Köyde bulunan konut, dükkân, hastane ve çeşme gibi yapılar, geç Osmanlı dönemi mimari özelliklerini yansıtıyor. Özellikle taş evleri, dar sokakları ve doğal güzellikleri ile büyük ilgi çeken köy, mutlaka görülmeye değer.
AKTİVİTELER VE SEYAHAT BİLGİLERİ
Millî park, gelen yerli ve yabancı ziyaretçiler için pek çok aktivite imkânı sunuyor. Açık hava aktiviteleri ve gastronomi turizmi için ideal olan parkta, Uluslararası Mavi Bayrak ödüllü koylarda deniz sporları yapabilirsiniz. Bunun yanı sıra doğa fotoğrafçılığı, jeomorfolojik yapı gözlemleme, yamaç paraşütü, flora ve fauna gözlemleme, doğa yürüyüşleri ve bisiklet gezileri gibi etkinliklere katılabilirsiniz. Amatör balıkçılık ve kaya tırmanışı da millî parkta yapılabilecek diğer aktiviteler arasında.
Parkın zengin bitki örtüsünü ve yaban hayatını gözlemlemek için ilkbahar ve sonbahar ayları idealdir. Deniz turizmi için ise yaz ayları tercih edilebilir.
Ulaşım, Kuşadası ve Söke ilçelerinden Davutlar ve Güzelçamlı üzerinden sağlanıyor. Eski Söke - Didim Karayolu, deltanın doğu yönündeki koruma sınırını belirliyor. Park, Kuşadası’na 26 km, Söke’ye 22 km ve Aydın’a 70 km mesafede. Millî park içinde konaklamak mümkün değil. Ancak parkın bitişiğindeki Güzelçamlı, Davutlar, Kuşadası, Didim ve Söke’de birçok tatil köyü, otel, motel ve pansiyon bulunuyor.
Millî Park'a yakın konumda bulunan Selçuk, Seferihisar, Çeşme, Fethiye ve Bodrum gibi popüler turizm merkezleri, gezinizi daha da zenginleştirmenize olanak tanıyacak.