OCAK-ŞUBAT 2023 / PAZARLAMA İLETİŞİMİ
Gazel kokusu ve Geyve ayvası
“Tan ağarırken kervanın gözcüleri yavaş yavaş herkesi uyandırmaya başladı. Yolun uzunluğundan bir çeşme başına konaklayan kervan artık yeni bir güne hazırlanıyor. Beypazarı’ndan alınan kuru bitmeye yüz tutmuştu. Sabah yemeğine yamaklar bazlama, aşçıbaşı ise çorba yapmak zorundaydı. Bir iki saate onca adam doyduktan sonra yükler yeniden develere yüklenip akşama Geyve’de olacaklardı. Her sonbaharda yaptıkları gibi buradan birkaç deve yükü ayva yükleyip İstanbul’a doğru yola çıkacaklar. Şam’dan bu yana geçtikleri her yerde yük alan yük bırakan kervan artık gelecek baharı bekleyecekti.” Kadim zamanlarda böyle olurdu bu işler.
İstanbul, Gebze, İzmit, Geyve, Taraklı, Göynük, Nallıhan, Ankara İpekyolu sayesinde bu topraklar her zaman uygarlığın taşıyıcı ana damarlarından biri olmuştur. Bu damar ise gücünü üstünde yaşattığı uygarlıklardan alıyor. Sakarya’nın bir ilçesi olan Geyve ise yaklaşık altı bin yıllık tarihi ile bu geçmişin en iyi taşıyıcılarından birisidir. Geyve’nin bu tarihsel derinliğinde Geyve ayvasının da büyük bir etkisi vardır. Çünkü ayvanın anavatanlarından birisi de Anadolu’dur.
Dünya ayva üretiminde 190 bin tonla dünya birincisi olan ülkemizi sırasıyla Çin, Özbekistan, Fas ve İran takip etmektedir. Bu noktada ilginç verilerden biri ise Çin’in Türkiye’ye göre 7 kat fazla ayva dikili alanlarına sahip olmasına rağmen, dünya lideri olmamasıdır. Türkiye, dünya ortalamasının yaklaşık 3,6 katı ayva verimine sahip ve dünya sıralamasında İsviçre’den sonra ikinci sırada iken Çin, dünya ortalamasının çok altında ve en son sıralarda yer almaktadır. Dünyadaki ayva ihracatının yaklaşık % 90’ı Türkiye, Hollanda, İspanya, Yunanistan ve Avusturya’dan oluşan beş ülke tarafından yapılmaktadır. Türkiye dünyanın en büyük ayva ihracatçısı konumunda olup dünyadaki ayva ihracatının % 41,4’ü Türkiye tarafından yapılmaktadır. Dünyada en çok ayva ithal eden ülke ise yaklaşık % 20’lik pay ile Rusya’dır.
Haber Görseli
Kemal ÇİFÇİ Marka Danışmanı - Coğrafi İşaretler Derneği Genel Sekreteri
Bir antioksidan deposu ve kalp damar dostu olan Geyve ayvası yaklaşık 2 bin üretici ile yılda 60 bin ton üretilmektedir. Coğrafi sınırları içerisinde 475 bin ağaçla Geyve coğrafyası bahar aylarında beyaza, sonbaharla birlikte ise sarıya boyanmaktadır. Köy yollarında düşsel bir yolculuk yapmak istiyorsanız bu aylarda mutlaka Geyve’de olmalısınız.
GEYVE AYVASININ COĞRAFİ İŞARET YOLCULUĞU
Coğrafi sınırları Geyve ilçesi olan Geyve ayvası Sakarya Ticaret Borsasının girişimiyle 2 Ağustos 2017 tarihinde başvurusu yapılan Geyve ayvası: 17 Haziran 2020 yılında 500 no’lu coğrafi işaretimiz menşe olarak Türk Marka ve Patent Kurumu tarafından tescil edilmiştir.
BİR COĞRAFİ İŞARETLİ ÜRÜN OLARAK GEYVE AYVASI’NIN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ
Kültüre alınması oldukça eski meyve türlerinden biri olan ayvanın MÖ 650 yıllarında yetiştirildiği ve anavatanının Kuzey-Batı İran, Türkistan ve Anadolu olduğu bilinmektedir.
Geyve ayvası, Sakarya ilinin Geyve ilçesinde yer alan Geyve Ovası'nda yetiştirilmektedir. İklim şartları, rüzgâr alımı, toprak yapısı, Sakarya Nehri kenarında yer alması, alınan güneş ışığının yönü, uygun bahçe kurulumu ve beceri sahibi çiftçilerce uzun yıllardır üretilmesi, Geyve ayvasına ayırt edici özelliklerini kazandırmıştır. Geyve ayvası, piyasada şeker asit oranı dengesi sayesinde boğuculuk ve tıkanıklık hissi vermemesiyle bilinmektedir. Diğer ayva çeşitlerinden farklı olarak Geyve ayvasının çiçek çukuru derinliği ve açıklığı yüzeye yakındır. Bu özelliği dış görünüşünü pazarlama açısından değerli kılmaktadır. Dış görünüş bakımından dikkat çekici parlak sarı renge sahiptir.
Geyve ayvası sulu ve sert meyve yapısı, tadındaki şeker asit oranındaki denge nedeniyle tat analizlerinde yüksek değerler almıştır (10 üzerinden 7-8). Özellikle diğer ayva çeşitlerinde karşılaşılan boğucu meyve yapısı Geyve ayvasında görülmemekte olup sulu yapısı yemeyi kolaylaştırmakta ve tüketici talebini artırmaktadır.
Geyve ilçesinde ayva ağaçları 40-60 yıl kaliteli ve düzenli ürün vermektedir. Geyve Ovası; kuzey-güney yönünde Geyve İlçesi Alifuatpaşa köyünden başlayıp, Bayat köyüne kadar Sakarya nehrinin doğusunda kalan kuş uçuşu 20 km’lik bir hat boyunca uzanır ve tamamı Sakarya nehrinden sulanan, verimli, Türkiye ortalamasına nispetle alçak, az meyilli, düz ve derin topraklara sahiptir. Geyve Boğazı diye adlandırılan bölgenin rüzgârlarına maruz kalan mikroklima özelliğiyle Geyve ayvası için ideal koşulları sağlayan ovada yıllık ortalama sıcaklık 4,6 °C ile 22,6 °C arasında, ortalama yağış 30 mm ile 97 mm arasında değişmektedir. Geyve yöresinde yıllık soğuklama süresi 1900 saatin üzerindedir.
Sakarya Nehri havzasında yer alan Geyve arazisi genellikle alüvyon verimli topraklardan oluşmaktadır. Tuz ve kireç oranı düşük ve toprak reaksiyon sınıfı (pH) hafif alkalidir. Toprak yapısı killi tınlı bünyede olup organik maddece zengindir. Tekstürü ince tanecikli strüktürü ise orta seviyededir. Drenaj problemi yoktur. Su tutma kapasitesi normal seviyededir. Toprağı oluşturan toprak parçalarının büyüklüğü yeterli ve bu parçaların birbirine bağlanma oranı iyidir. Alınabilir fosfor, potasyum, kalsiyum, magnezyum miktarı Geyve ayvası meyvesinin besin ihtiyaçları için ideal seviyededir. Sakarya ilinin Geyve ilçesinde yetişen ayvanın üç çeşidi bulunmaktadır. Bunlar; Eşme, Ekmek ve Limon çeşitleri olup bu üç çeşit de Geyve ayvası olarak bilinirliğe ve üne sahiptir. Yörede ağırlıklı olarak Eşme çeşidi ve bunun isimlendirilmemiş farklı tipteki mutantları ile az miktarda Ekmek ve Limon ayvaları yetiştirilmektedir.
MEYVE ÖZELLİKLERİ
Geyve ayvası; Ayva (Cydoniavulgaris), Rosales takımı, Rosaceae familyası, Pomoideae alt familyasının Cydonia cinsi içinde yer almaktadır.
Geyve ayvası çiçekleri hermafrodit (çift cinsiyetli), 5 çanak, 5 taç yaprağı, 15-20 erkek organ ve 5 parçalı dişi organdan oluşur. Kendine verimlidir. Geyve ekolojik koşullarında çiçeklenme ilkbahar aylarında mart ayının son haftası ile nisan ayının ortalarına kadar gerçekleşir. Yaprakları elips şeklinde ve alt yüzü tüylü, üst yüzü hafif tüylü ve kenarları düzdür.
Botanik olarak yalancı meyve (yenen kısım çiçek tablasının gelişmesi ile oluşur) yapısındadır. Meyveler iri, yuvarlak ve oval şeklindedir, olgun meyve parlak ayva sarısı renktedir, meyve eti lezzetli ve suludur.
Meyvenin ortasında 5 karpel, her bir karpelde döllenme durumuna göre 2-14 tohum bulunur.
Hasat Zamanı: 1 Ekim-10 Kasım Tomurcuk Patlaması: 20 Mart Çiçeklenme Başlangıcı: 28 Mart Tam Çiçeklenme: 5 Nisan Çiçeklenme Sonu: 9 Nisan Tam çiçeklenmeden hasada kadar geçen süre (gün): 178-219 Çiçek rengi: Beyaz, pembemsi beyazdır.
GEYVE AYVASI VE PAZARLAMA İLETİŞİMİ
Satışın nedenselliği ile marka iletişiminin nedenselliği arasındaki ince çizgiyi görenler pazarlamada birçok sorunu kolay aşarlar. Bundan sonrası ise pazarda derinleşmektir. Söz konusu coğrafi işaretli bir ürün ise sürdürülebilirliğiniz en üst noktaya çıkar. Gıdada tüketici davranışlarının en üst düzeye çıktığı günümüzde; geleneği ve stratejik kavram üretme yeteneği olan coğrafi işaretli ürünler pozitif anlamda ayrışmaktadır. Bunun en somut örneklerinden biri olan Geyve ayvası yerel dinamikleri ile kendine bir alan açmıştır/açmaktadır. Geyve Belediyesinin girişimleriyle oluşan bir yerel kalkınma modeli (Geyve Yöresel Ürünler Üretim Merkezi) olarak Geyve markası gün geçtikçe pazar derinliğini artırmaktadır. Yöresel tüm ürünlere alım garantisi veren Belediye aynı zamanda coğrafi işaretli Geyve ayvasının yanında; ayva reçeli, ayva suyu, ayvalı kahve, ayva çayı, ayva kurutması, ayva tatlısı, ayva sirkesi, ayva ekşisi, ayva marmelatı, ayvalı tarhana, ayva lokumu, ayva kolonyası da üretmektedir.
Kurumsal kimliğini Anadolu kilim motifi eli belinde motifiyle oluşturan Geyve bu yönüyle de Türk tasarım kimliğine gönderme yapmaktadır. Görsel ve sözel iletişimde benzeşim/öykünme kültürünün yoğun etkisi altında olan tarım ve gıda markalarımızın aksine kendine bir yol açan Geyve her geçen gün pazarlama iletişimini derinleştirmektedir. Bir İpekyolu durağı olan Geyve bu çabalarının yanında deneyim kültürü etkinlikleri ve yakın yerler sosyolojini de kullanarak Sakarya’nın kutup yıldızı olmaya adaydır. Yeter ki kervan kıran sarı yıldızların o büyülü yalancı coşkusuna kapılmasın.
Kaynakça:
1-Geyve Ayvası Coğrafi İşaret Tescil Belgesi
2-Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Ayva Raporu - 2021
3-Geyve Belediyesi- Numan Kısa - 2022
4-Geyve İlçe Tarım Müdürü-Hüseyin Şaban -2022