EYLÜL-EKİM 2019 / HAYVANCILIK
Kanatlı sektörünün büyüyen gözdesi bıldırcın
Eti ve yumurtası protein açısından oldukça zengin olan bıldırcın, ekonomik değeriyle de üreticiye adeta göz kırpıyor. Ülkemizde son yıllarda özel teşebbüs eliyle İzmir, Manisa ve Gaziantep başta olmak üzere pek çok ilde bıldırcın üretimi yoğun olarak yapılıyor. Biz de bu kapsamda bıldırcının yetiştirilmesinde bilinmesi gereken püf noktaları, üreticiye verilen destekleri, ülkemizdeki üretim yoğunluğu üzerine merak edilenleri Hayvancılık Genel Müdürlüğü Kanatlılar ve Küçük Evciller Daire Başkanlığından aldığımız bilgiler ışığında Türk Tarım Orman Dergisi okurları için derledik.
Bıldırcının yetişmesi için özel bir alana ihtiyaç var mıdır? İstenilen her yerde bıldırcın yetiştirilebilir mi?
Bıldırcın işletmesi kurulacak arazide yol, su ve elektrik gibi olanaklar bulunmalı, yoksa bunlar mutlaka sağlanmalı. İşletme sakin bir yerde kurulmalı, pazar için iyi ulaşım imkânları olmalı. Sinek ve kokuya sebep olmasından dolayı yerleşim alanları içinde bıldırcın işletmesi kurulması doğru değil.
Bıldırcın üretiminde damızlıkların barındırılması, yavruların büyütülmesi ve besi için kümes ya da kümeslere gereksinim var. Ayrıca yavru üretimi için bir kuluçka birimi olmalıdır. Bu birimler kapasiteye göre ayrı binalar biçiminde yapılabileceği gibi, aynı bina içinde çeşitli amaçlara uygun bölmeler biçiminde de olabilir. Her işletme amaçladığı üretim kapasitesine göre binanın ve bölmelerin büyüklüğünü belirlemeli.
Bıldırcın kümeslerinin yönü, yani uzun eksenin doğrultusu, kümesin sıcaklıktan etkilenmesi bakımından önem taşır. Sıcak bölgelerde yaz aylarında güneşin olumsuz etkisinden kaçınmak için uzun eksen doğu-batı doğrultusunda olmalı. Eğer saçak uzunluğu da yeterli olursa, güneş yaz aylarında dik bir yörünge çizdiği için kümes içi sıcaklığının aşırı yükselmesi önlenmiş olur. Sıcak olan bölgelerde 1.5 metreye varan saçak uzunlukları önerilmektedir. Soğuk bölgelerde kümesler kuzey-güney yönünde yapılabilir. Böylece kümesin daha çok ısınması sağlanabilir. Yüksek yerlerde ve deniz kıyılarında kuvvetli rüzgâr zararlı bir etmendir. Bundan dolayı kümeslerin rüzgâra açık olarak yapılması doğru olmaz.
Kümesler açık ya da kapalı olarak yapılabilir. Ülkemiz koşullarında açık kümesler(perdeli-pencereli) tercih edilebilir. Kümeslerin ya da kümes içinde çeşitli amaçlar için kullanılacak bölmelerin büyüklüğü, öngörülen üretim kapasitesine, barındırma sistemine (kafes veya yer) ve kuşkusuz sermaye durumuna göre değişir. Yerde yetiştirme tercih edilirse yataklı sistem kullanılabilir. Bu durumda yazın yetiştirmede 3-5, kışın 5-8 santimetre yüksekliğinde odun talaşı, çeltik kavuzu veya saman yataklık olarak kullanılmalıdır. Kümes büyüklüğünün belirlenmesinde ölçü olarak metre kare taban alanında barındırılacak hayvan sayısının alınması gerekir. Erişkin bıldırcınlarda en uygun kümes ısısı 21-27 santigrat derece arasındadır.
Haber Görseli
Bıldırcınlar genellikle 8 haftalık olduğu zaman yumurta vermeye başlar. Yıllık yaklaşık 240 – 250 yumurta veren bıldırcınların yumurtası ve eti özellikle protein açısından yüksek verim içermektedir.
Kafes sistemi hem et ve yumurta üretiminde hem de büyütme döneminde yaygın olarak kullanılmaktadır. Bir kafes gözünün taban ölçüleri olarak 15 x 15, 15 x 20, 15 x 25 santimetre boyutlarından herhangi biri seçilebilir. Yükseklik ise 15- 17 santimetre olmalıdır. Bu boyutlardaki bir kafes gözüne 2–4 bıldırcın konulabilir. Küçük ölçüde yapılırsa bir erkek bir dişi, büyük ölçüde olanına ise bir erkek 2-3 dişi konması uygundur.
Apartman tipi kafes sisteminde her kafes katının altında gübre birikmesi için eternitten düz bir yüzey bulunmalıdır. Bu katlarda biriken gübre otomatik olarak ya da insan gücü ile temizlenebilir. Kaliforniya tipi kafeslerde ise gübre doğrudan kümes tabanına düşer ve orada birikir. Gübrenin sık sık toplanıp dışarı çıkarılması kümes havasının temizliği açısından önemlidir. Hangi tip kafes olursa olsun, kafes taban ızgarasının delik boyutları 1 x1.5 santimetre olmalıdır. Arka, üst ve yanların ölçüleri ise 2.5 x 4 veya 2 x 5 santimetre olmalıdır. Kafes tabanının yumurtalık yönüne doğru 15 santimetre eğimli olması gerekir. Böylece yumurtanın yuvarlanarak yumurtalık kesimine gelmesi ve kolayca toplanması sağlanır. Yumurtalığa boydan boya bir lastik hortum veya sünger şerit takılması yuvarlanan yumurtanın tele çarparak kırılmasına engel olur. Bıldırcın yumurtalarının kabukları ince ve dayanıksız olduğundan bu önlemin alınmasında büyük yarar vardır. Bıldırcınlar kafeslerde büyük gruplar halinde de barındırılabilir. Grup düzeyinde barındırmada bir gruptaki bıldırcın sayısı 50’den çok olmamalıdır.
Haber Görseli
Bu işi yapmak isteyenlere yönelik olarak T.C. Ziraat Bankası A.Ş. ve Tarım Kredi Kooperatiflerince düşük faizli yatırım ve işletme kredisi kullandırılmaktadır. Bu kapsamda kanatlı sektöründe damızlık yetiştiriciliği yapacaklara 7 milyon 500 bin TL’ye kadar yüzde 100 faiz indirimli yatırım ve işletme kredisi, kanatlı yetiştiriciliği yapacaklara 3 milyon TL’ye kadar yüzde 50 faiz indirimli yatırım ve yüzde 25 faiz indirimli işletme kredisi kullandırılıyor.
SIFIR FAİZLİ KREDİLERLE ÜRETİCİ DESTEKLENİYOR
Bu işi yapmak isteyenlerin alması gereken özel bir eğitim var mı? Bakanlığın bununla ilgili teşvikleri neler? Bıldırcın yetiştiriciliği iyi bir yatırım aracı mı?
Sadece bu işte değil kanatlı sektörünün tümünde yatırım yapacakların işe başlamadan önce iyi bir fizibilite çalışması yapması ve iş deneyiminin olması yetiştiricilik döneminde yaşanacak sorunları çözebilmesi açısından oldukça önemlidir.
Bu işi yapmak isteyenlere yönelik olarak T.C. Ziraat Bankası A.Ş. ve Tarım Kredi Kooperatiflerince düşük faizli yatırım ve işletme kredisi kullandırılmaktadır. Bu kapsamda kanatlı sektöründe damızlık yetiştiriciliği yapacaklara 7 milyon 500 bin TL’ye kadar yüzde 100 faiz indirimli yatırım ve işletme kredisi, kanatlı yetiştiriciliği yapacaklara 3 milyon TL’ye kadar yüzde 50 faiz indirimli yatırım ve yüzde 25 faiz indirimli işletme kredisi kullandırılmaktadır. Kanatlı yetiştiriciliğinde bıldırcın için 2 bin adet, damızlık bıldırcın içinse bin adet kapasitelere düşük faizli kredi kullandırılabilmektedir.
Bıldırcın yetiştiriciliğine karışık olarak başlanılabilir. Eğer yumurta ile başlanılacak ise kuluçkahane kurulmasına da ihtiyaç olacaktır. Ticari bir bıldırcın çiftliği kurma aşamasında 2 bin tane altı haftalık dişi ve 500 tane erkekle başlanılabilir. Bir dişi bıldırcından elde edilen yumurta 240 adet olarak hesaplanır ise yılda 240X2000=480 bin yumurta elde edilir.
BİR BILDIRCIN YILDA ORTALAMA 250 YUMURTA VERİYOR
Bir bıldırcın doğduktan sonra ne zaman yumurta vermeye başlıyor, yılda kaç yumurta alınabiliyor?
Bıldırcınlar genellikle 8 haftalık olduğu zaman yumurta vermeye başlar. Yıllık yaklaşık 240 – 250 yumurta veren bıldırcınların yumurtası ve eti özellikle protein açısından yüksek verim içerir. Protein dışında lezzeti de dillere destan olan bıldırcın yumurtası ve eti son dönemde önemli restoranların da menülerinin tepesinde yer alıyor. Bıldırcın yumurtası yerine eti üzerine yoğunlaşacaksanız yavru bıldırcınlar 7 haftadan sonra kesime uygun hale gelir.
Haber Görseli
Bıldırcın yumurtası, tavuk yumurtasına göre daha fazla vitamin ve mineral içermesiyle bilinmektedir
TAVUK YUMURTASINDAN DAHA FAZLA VİTAMİN VE MİNERAL İÇERİYOR
Bildiğimiz kadarıyla bıldırcın üretimi daha çok yumurtası için yapılıyor. Bıldırcın yumurtasını ekonomik değer açısından öne çıkaran özellikleri neler?
Bıldırcın yumurtası, tavuk yumurtasına göre daha fazla vitamin ve mineral içermesiyle bilinmektedir. Protein açısından son derece zengin olan bıldırcın yumurtası aynı zamanda diğer yumurtalara kıyasla daha fazla türde amino asit içermesi bakımından bağışıklık sistemini güçlendirici etkiye sahip olması dolayısıyla özellikle çocuklar için oldukça faydalıdır.
Türkiye bıldırcın üretiminde dünya ile kıyaslandığında hangi noktada? Dış ticarette bir paya sahip mi?
2017 yılı TÜİK verilerine göre bıldırcın et üretimi 139 ton iken 2018 yılında üretilen bıldırcın eti miktarı 134 ton olarak gerçekleşti. Bu kapsamda bıldırcın eti üretimi dünyada ticareti çok fazla paya sahip olan bir et türü değildir.
Bıldırcın üreticilerinin kayıtları tutuluyor mu? Kaç tane bıldırcın üreticisi var?
Bıldırcın yetiştiriciliği yoğun olarak İzmir, Manisa ve Gaziantep illerinde özel teşebbüsler aracılığıyla yapılmaktadır. Gıda Kontrol Genel Müdürlüğü kayıtlarına göre Gaziantep’te bir adet, İzmir’de altı adet, Manisa’da bir adet, Zonguldak’ta bir adet ve Rize’de de bir adet bıldırcın işletmesi mevcut.