TEMMUZ-AĞUSTOS 2025 / ÖNDER ÇİFTÇİ
Ağırnaslı kadınlar aspir yağı üretimiyle daha da güçleniyor
Müge ÇEVİK -
Mustafa GÖZÜTOK -
Dr. Meral AKALIN KOCA
Kayseri Ağırnas Mimar Sinan Kadın Girişimi Üretim ve İşletme Kooperatifi tarafından hayata geçirilen Soğuk Sıkım Aspir Yağı Üretim Tesisi sayesinde kooperatif ortağı kadınlar ve aileleri hem ekonomik hem de sosyal açıdan daha da güçleniyorlar. Biz de bu kooperatifin kurulma hikâyesi ve ortağı olan kadınlara kattıklarını Kooperatif Başkanı Şerife Turhal’dan dinledik.
Şerife Hanım öncelikle sizi kısaca tanıyabilir miyiz? Tarımla ne zamandır ilgileniyorsunuz? Kooperatif kurma fikri nasıl doğdu?
Ağırnas Mimarsinan Kadın Girişimi Üretim ve İşletme Kooperatifinin başkanıyım. Evli, 5 çocuk, 6 torun sahibi 48 yaşında çiftçi ve girişimci bir kadınım. Tarımla tanışıklığım atalarıma dayanıyor. Köklerime dayalı kadim bilgiyi dedemden edindim ve bu şekilde çiftçilik mesleği ile iç içe 48 yılı devirdim. Kooperatif kurma fikrine gelince; zaten uğraştığım mesleğimle, genç yaşta gelin geldiğim mahalleme, ilime, ülkeme nasıl katkı sağlar katma değeri artırırım, kadın yol arkadaşlarımı da bu zincire dâhil edebilirim fikriyle yola çıkıp 7 kadının emeğiyle kooperatifimiz kuruldu.
Kooperatifinizin kuruluş aşamasında yaşadığınız zorluklar nelerdi?
Kayseri Valimiz Sayın Gökmen Çiçek’in himayeleri kurulma aşamasında bizim kooperatifimizin rehberiydi. Valiliğimiz, İl Tarım ve Orman Müdürlüğümüz, Ticaret İl Müdürlüğümüz ve diğer kurum ile kuruluşlar her daim yanımızda oldular. Bu nedenle kuruluş aşaması bizim için kolaylaştırıcı bir süreçte ilerledi ve 2024 yılında kooperatifimiz kuruldu.
Soğuk sıkım aspir yağı üretimi ile ilgili işletmenin kuruluşu hakkında bilgi verir misiniz? Bu konuda yaşadığınız zorluklar ve aldığınız yardımlardan bahseder misiniz?
Soğuk sıkım aspir yağı tesisi aslında Kayseri İl Tarım ve Orman Müdürlüğünce hazırlanan bir projenin ürünü. Kayseri’nin kendi yağında kavrulması ve bu pay içinde aspirin de olması fikriyle ortaya çıkan düşüncede tesis, Tarım ve Orman Bakanlığımızın katkılarıyla, Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğümüzün destekleriyle 1 milyon 500 bin TL bütçeyle kuruldu. Kadın girişimini destekleyen projeyle 2024 yılında kurulan tesisimizde mayıs ayı itibarıyla ve ilk iş birliği protokolüyle soğuk sıkım aspir yağı üretmeye başladık. Tesisimizde aspir tohumlarını hiçbir kimyasal kullanmadan fiziksel olarak makinemizde eziyor, litrelik ambalajlara hijyenik şartlar altında dolum yapıyor ve soğuk sıkımla aspir yağı olarak tüketime sunuyoruz. Kurulan tesisle üretilen “Kayseri Aspir Yağı” da bu şekilde yerel ve ulusal market raflarındaki yerini alıyor.
Kooperatifinizde yaptığımız diğer üretim faaliyetleri var mı? Aspir yağı üretimi ile ilgili geldiğiniz noktadan memnun musunuz?
Biz yeni kurulan bebek bir kooperatifiz. Elbette bebeğin bir anda koşmaya başlamasını beklemiyoruz. Dönemsel sorunlarla karşılaşıyor ve mücadele ediyoruz. Şu an için kooperatifimizde soğuk sıkım aspir yağı üretimimiz var. İleriki dönemlerde aromatik yağ olarak da piyasalarda yer alabiliriz ancak şu anda böyle bir girişimimiz olmadı. Bu yıl tesisimizde ham maddeye yönelik kooperatif olarak aspir ekimini gerçekleştirdik aynı zamanda üreticilerle de aspir üretimlerini yapıyoruz. Hasat sezonu sonunda bu tohumları işleyerek yağ olarak tüketicilerimizin beğenisine sunmayı hedefliyoruz. Yeni kurulan bir kooperatif ve tesis için gelinen nokta memnuniyet verici ancak yeterli değil daha fazla üretimle daha çok alanda yer almayı istiyoruz.
Kadın kooperatiflerinin önemi ile ilgili neler söylersiniz? Kooperatifinizin bölgenizdeki üretici kadınlara kattıkları hakkındaki düşünceleriniz neler?
Birlikten güç doğar. Hiç kimse, özellikle kadınlar girişimcilikten uzak kalmasın. Üretsin emeği görünür olsun. Hayatında hiç ticari bir geçmişi olmasa da kooperatif kanalıyla birleşsin ve ortak karar alma kültürünü geliştirsinler. Bir araya gelmek kadar bu beraberliği bir arada sürdürmek de maharet. Burada bahsi geçen çoğu kadın bir anne ve sorumlulukları var. Kooperatif fedakârlık isteyen bir iş. Kooperatif, kadınları üretime yönlendirirken hem işi hem de ev işlerini planlamayı yani organizasyonu da öğretiyor. Kooperatifimiz üreten kadınlara aslında ayakta durabilmeyi ve zorluklara karşı mücadele edebilmenin yollarını gösteriyor. Burada da ortak yararları düşünmek ve herkesin faydasına olacak kararlarda birleşmek, bireysellikten öte davranmak önemli. Her gün yeni şeyler öğreniyoruz, ekonomiye katkının yanında sosyalleşmede farklı insanları tanıyor, katıldığımız eğitimlerle de kişisel olarak gelişiyoruz. Elde ettiğimiz kazanımları kendi ailemize ve çocuklarımıza aktarıyoruz; aslında onları da dolaylı olarak eğitiyoruz.
Gelecek hedeflerinizden bahseder misiniz?
Gelecekte kooperatife üye yol arkadaşlarımızın sayısını artırmayı ve daha çok hayata dokunmayı arzu ediyoruz. Artan sayımızla daha dinamik olmayı istiyoruz. Aspir tesisimize bir soğuk sıkım makinesi daha almayı planlıyoruz. Zaten Kayseri Aspir Yağının markalaşma çalışmalarına başlanıldı. Daha çok üretimle yer aldığımız ulusal marketlerin sayısını da artırmayı umuyoruz. Önümüzdeki yıl, kendi imkânlarımızla aspir yetiştirmeyi ve sözleşmeli üretimle çiftçilerle çalışmayı ayrıca ürettikleri ürünlerini alarak Kayseri Aspir Yağının yolculuğunu devam ettirmeyi planlıyoruz.
Erkeklerin daha yoğun çalıştığı sektörde kadınların da söz sahibi olabileceğini göstererek, kendi imkânlarımızla örnek bir kooperatif olarak yolumuza devam etmek en büyük arzumuz.