Bu yılki hububat özellikle de buğday üretim rakamları hakkında bilgi verir misiniz?
Tarımda rekolte beklentileri büyük ölçüde iklim koşullarına bağlıdır. Son yıllarda yaşanan kuraklık, olumsuz iklim koşulları ve küresel ticaret dinamiklerindeki değişimler; tahıl piyasalarında dalgalanmalara neden oldu.
Bu yıl tarımsal kuraklık ve zirai don, dolu vb. olumsuz iklim koşulları nedeniyle kıraç alanlarda verim kaybının yer yer yüzde 50’lere vardığı görülüyor.
TÜİK bitkisel üretim birinci tahmini 23 Mayıs’ta açıklandı. 2025 yılında ilk belirlemelere göre buğday üretiminin geçen yıla göre yüzde 5,8 azalışla 19,6 milyon ton seviyelerinde, arpa üretiminin ise yüzde 8 azalışla 7,4 milyon ton olacağı öngörülse de daha düşük gerçekleşeceği tahmin ediliyor.
Sizin verim kaybı tahmininiz nedir?
2024-2025 tarım döneminde hububat üretiminin yoğun olduğu bölgelerde üretim dönemindeki (Ekim 2024-Mayıs 2025) yağışlar uzun yıllar ortalamasının yüzde 23 altında gerçekleşti; özellikle Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde son 65 yılın, Marmara ve Ege Bölgelerinde ise son 18 yılın en düşük seviyesine indi.
Ekilişten içinde bulunduğumuz hasat dönemine kadarki süreçte yağış miktarının azalması sonucu yaşanan kuraklık, hububatta verim ve rekolte kaybına sebep olmuştur. Ülke genelinde verim kaybının normale göre arpada yüzde 25-30, buğdayda yüzde 15-20 aralığında olacağı öngörülüyor.
600’ÜN ÜZERİNDEKİ ALIM NOKTASINDA ÜRETİCİLERİMİZE HİZMET VERİYORUZ
TMO olarak bu yıl yapılacak alım miktarları hakkında da bilgi verir misiniz?
Piyasa fiyatlarının yükselmesi ve piyasanın kaliteli buğdayı alacağı göz önüne alındığında üreticilerin piyasaya yöneleceğini değerlendiriyoruz. Ayrıca kuraklık ve savaş nedeniyle emtianın ilerleyen dönemlerde değerleneceğini düşünen özellikle büyük üreticiler, ürünlerini bekletme eğilimine girdi. Diğer yandan ilgili sektör yoğun şekilde arpa alımı yapmakta.
TMO, Türkiye genelindeki yaklaşık 323 iş yeri ve protokol imzaladığı (300 nokta) lisanslı depolar olmak üzere 600’ün üzerindeki alım noktasında üreticilerimize hizmet veriyor.
Cari tarih itibarıyla hububat alımlarımız günlük ortalama 70-80 bin ton olmak üzere normal seviyelerde devam ediyor. Hasat başından sezon sonuna kadar 81 bin üreticiye 3,3 milyon ton ürün için randevu verildi ve şimdiye kadar randevu alan her 100 üreticiden 72’si randevusuna geldi. Cari tarih itibarıyla toplam 32 bin üreticiden 1 milyon 300 bin ton ürün (yüzde 78’i lisanslı depoda) teslim alındı. Bugünden yıl sonuna kadar 43 bin üreticiye 1,4 milyon ton ürün için randevu verilmiş durumda. TMO, üreticilerimiz tarafından arz edilen son ürün alınana kadar alım faaliyetine özveri ile devam edecektir.
Çiftçiler ürünlerini TMO’ya teslim ederken nelere dikkat etmeli?
TMO’ya ürün teslim edecek üreticilerimizin alım noktalarımızda herhangi bir zorlukla karşılaşmamaları için öncelikle Çiftçi Kayıt Sistemi (ÇKS) bilgilerini güncellemeleri gerekiyor.
Randevu alarak gelmeye ve ürünlerini randevu alınan günde getirmeye, anlaşmalı bankalardan alınacak banka kartı veya banka hesap numaraları ile alım noktalarına gelmeye dikkat etmeleri gerekiyor. Lisanslı depolar üzerinden Kurumumuza ürün satmak isteyen üreticilerin bankadan ELÜS (Elektronik Ürün Senedi) işlem emrine izin veren yatırım hesabı açmaları ve en yakın Ürün Piyasası Aracı Kurumları (ÜPAK) acentesi olan ticaret borsalarına kimlik belgesi, yatırım hesabı ve ikamet adresi bilgileri ile başvurarak ÜPAK’a üye olmaları gerekiyor. Ayrıca ürünün, iş yerlerimize/lisanslı depolara ürün sahibi tarafından veya noter kanalıyla vekâlet verilen kişi tarafından getirilmesine de dikkat etmeliler.
TMO ürün alırken, ürünle ilgili nelere dikkat ediyor?
ÇKS’ye kayıtlı üreticilerimizin alım noktalarına randevu alarak getirdiği ürünler alım işlemine tabi tutuluyor.
Hububat alım genel yazımıza göre TMO iş yerine satılmak üzere arz edilen her üründen araç bazında numune alınıyor; alınan numunenin protein, rutubet, hektolitre, kırık, süne-kımıl tahribatı, diğer hububat, ot tohumları (zararlı ve diğer ot tohumları), yabancı madde vb. değerleri TSE standartlarına uyumlu analizle belirleniyor. Analiz sonucunda oluşan gruba göre ürün alım fiyatı sistem tarafından insan müdahalesine kapalı şekilde hesaplanıyor.