Şûra Hazırlık Çalıştayı’nda Bitkisel Üretim Çalışma Grubu, 117 üye ile çalışmalarına başladı. Bitkisel Üretim Çalışma Grubu çalışmalarını iki gün boyunca sürdürdü; Başkan, Başkan Yardımcısı ve Raportörler seçildi. Akabinde, yürütülen çalışmalar sonucu, 12 başlık altında çalışmaların sürdürülmesi kararlaştırıldı. Bunlar; tarımsal üretim planlaması, verim ve kalite, mera yönetimi, tohumculuk, toprak ve su kaynaklarının devamlılığı, AR-GE ve inovasyon, bitki sağlığı, sertifikalı üretim sistemleri, kapalı ortamda bitkisel üretim gibi hususları kapsıyor. Bu süreçte yöntem belirlenerek mevcut durum, GZFT, hedef ve stratejiler üzerinde genel değerlendirmeler yapıldı. Çalıma Grubu her biri 2 oturumlu olan ve gün boyu devam eden dört çevrim içi toplantı gerçekleştirdi. Bitkisel Üretim Çalışma Grubu hazırlıklarını 26 Mart’a kadar büyük ölçüde tamamladı ve bu tarihte, 16 çalışma grubunun başkanları birbirlerine ve Şûra Yürütme Kurulu ve Sekretaryasına raporlarını sunarak müzakere ettiler. Bu müzakereleri değerlendiren Bitkisel Üretim Çalışma Grubu, raporunu olgunlaştırıp son hâlini vererek 1 Nisan’da sekretaryaya teslim etti. Çalışma gruplarının hazırlamış olduğu raporlar 28-30 Nisan 2025’te yapılan Şûra’da Komisyon çalışmalarına da dayanak teşkil etti.
Bitkisel Üretim Çalışma Grubu Raporu şu şekilde özetlenebilir:
Mevcut Durum: Bitkisel üretim kapsamına giren tüm konularla ilgili mevcut durum ortaya konulmuş, son şûradan bu yana katedilen gelişmeler değerlendirilmiştir. Türkiye, Üçüncü Tarım Şûrası sonrasında tarımsal alanda önemli gelişmelere sahne olmuştur. Nitekim 2019 yılında 48,7 milyar dolar olan tarımsal GSYH, 2024 yılında yaklaşık 74 milyar dolara tüm zamanların en yüksek değerine ulaşarak Avrupa’da 1. olurken dünyada da ilk 10 ülke içinde yer almıştır. 2019 yılında 19,7 milyar dolar olan ihracat, 2024 yılında 32,6 milyar dolara yükselmiştir. Aynı dönemde 24 milyon hektar tarım arazisinde 2023 ve 2024 yıllarında tüm zamanların üretim rekoru kırılarak sırasıyla 138,6 ve 137 milyon ton bitkisel üretim gerçekleşmiştir Üçüncü Tarım Şûrası sonrası tarımımız açısından devrim sayılacak düzenlemeler hayata geçmiştir. Üretim planlaması ve ilişkili konular uygulanmaya başlanılmıştır.
GZFT Analizi: Türkiye’nin Güçlü Yönleri; Üretim Planlamasına geçilmesi, genetik kaynak zenginliği, ürün çeşitliliği, büyük pazarlara yakınlık ve lojistik avantajlar, Türkiye’nin çok sayıda ürünün üretiminde dünyada ilk sıralarda olması, tarıma dayalı sanayi, enerji ve gübre ham madde kaynaklarına yakınlık, AR-GE kapasitesi, mevzuat alt yapısı, çayır ve mera varlığı.
Zayıf Yönler; tarım arazilerinin parçalı, işletme büyüklüklerinin küçük ve sayıca fazla olması, yağışın düşük ve dağılımının uygun olmaması, meraların düşük verimli oluşu, toprak organik maddesinin düşüklüğü, sulama alt yapılarının eskimiş olması, temel girdilerde dışa bağlılık, kırsal nüfusun azalması ve yaşlanması, AR-GE’ye ayrılan kaynağın yetersizliği, kalite ve standart ürün sorunu.
Fırsatlar; çok sayıda bitki türünü yetiştirebilme potansiyeli, üretim planlamasına geçiş, global üretim ve dağıtım üssü olma potansiyeli, girişimciliği özendirecek destek ve teşviklerin varlığı, Tarımsal OSB’lerin geliştirilmesi iradesi, kent tarımı potansiyeli.
Tehditler; temel girdilerde dışa bağımlılık ve maliyetlerin yüksekliği, iklim değişikliği, tarım arazilerinin azalması, tarımsal sanayi alanında komşu ülkelerde artan rekabet.
Hedef ve Stratejiler; bitkisel üretim ile ilgili belirlenen 12 konu kapsamında 76 hedef ve bu hedefleri gerçekleştirmek için de 359 strateji ortaya konuldu.