1915 yılında Balıkesir Kepsut’ta "Çiftlik Mektebi" olarak kuruldu. Yunan işgali sırasında kapatılan Kepsut Ziraat Mektebi askerî kışla olarak hizmet gördü, Cumhuriyet’in ilanının ardından Türkiye'nin ilk ziraat mektebi olarak Kepsut Ziraat Mektebi adıyla yeniden açıldı. 1927 yılında başlatılan zirai eğitim reformu kapsamında fazla masrafları olduğu için Ağustos'ta geçici olarak, 1928 yılında da tamamen kapatıldı; öğretmenleri, öğrencileri ve çok değerli tarım aletleri Bursa’ya gönderildi.[5][6][7]
Uzun ve Gül'ün[8] Gazâlî, M.den [9] aktardığına göre; Kurulduğunda 1229 dönüm alana sahip olan okulun tahsil süresi üç yıldır. Öğrenciler günde üç saat teorik, üç saat uygulamalı eğitim görmektedir. Çiftliğin bütün bölümlerinde çalışırlar ve idaresini de nöbetleşerek yaparlar. Okulun 35 tane büyükbaş hayvanı ve 120 koyunu mevcuttur. Bunlara ek olarak okulun; ahırı, samanlığı, süthanesi, hangarı, tamirhanesi, kimya ve bitki laboratuvarları da mevcuttur.
Cumhuriyetin ilanının ardından Türkiye’nin ilk ziraat mektebi olarak açılan bu okul; dönemi itibarıyla son bilimsel çalışmaların ışığında çevreden gelen öğrencilere eğitim verirken aynı zamanda öğrencilere hayvan yetiştirmeyi, bunların hastalıkları ile mücadele etmeyi, çevrede kurulan bağda her türlü meyve yetiştirmeyi, kurutup saklamayı, konserveciliği, tarlaları en uygun ve fenni biçimde ekmeyi ve arıcılığı da öğreten bir okuldu. [8]
Prof. Dr. Sait Tahsin Tekeli 1923 yılı Ekim ayında Balıkesir’de açılan Kepsut Orta Ziraat Okuluna hoca olarak tayin edilmiş ve 1924 yılının Ekim ayına kadar Türkçe, meyvecilik, sebzecilik, tavukçuluk ve ziraat sanatları derslerini okutmuştur.[10]
Salt Araştırma'da "Mehmet Ali Bağana'nın Ankara Ziraat Mektebi müdüriyeti vazifesini kabulü ve devretmesi ile ilgili telgrafnameler" başlıklı ve üzerinde İstanbul ve Kepsoud mührü bulunan belgelerin Mehmet Ali Tayyar Bey ile Ankara Ziraat Mektebi, Karesi Ziraat Mektebi ve Kepsut Ziraat Mektebi Müdüriyetleri arasında gerçekleştiği bildirilmektedir.[11]
Mektep, kapatıldıktan sonra Milli Savunma Bakanlığına devredilerek askerî birliklere kışla ve karakol hizmeti verdi.[1] 1984 yılında Kepsut Belediyesine devredildi.[8] Kepsut ilçesi Eski Ziraat Mektebi ve Kışla kompleksi (İhsaniye Mahallesi Karabelen Mevkii 196 ada 33 parsel) Projelendirme (Röle ve Restitüsyon ve Restorasyon) işi adıyla 2018 yılında restorasyon ihalesine çıkıldıysa da "teknik şartnamede belirlenen hataların işin yaklaşık maliyetini etkileyeceği" gerekçesiyle ihale iptal edilmiş ve restorasyonu gerçekleştirilememiştir.[12] Kepsut’un tarihi binaları arasında oldukça önemli bir yere sahip olmakla beraber arazi şu an piknik ve mesire yeri olarak kullanılmaktadır.[3]
KAYNAKÇA:
1. Anadolu Ajansı, https://www.aa.com.tr/tr/kultur-sanat/asirlik-ziraat-mektebi-turizme-kazandirilacak-/1005652
2. https://kepsut.bel.tr/sayfa/kepsutun-adi-ve-tarihcesi/
3.Kepsut Belediyesi, https://kepsut.bel.tr/index.php/ziraat-mektebi/
4.Kepsut Kaymakamlığı http://kepsut.gov.tr/kisla
5.Şimşir, S. (2018). Cumhuriyet arşiv kayıtlarına göre Türkiye’de tohum çeşidi ıslahına dair çalışmalar (1930 -1960). Türkiye'de Tarım Politikaları ve Ülke Ekonomisine Katkıları Uluslararası Sempozyumu Bildirileri, 2-14 Nisan 2018, Şanlıurfa.
6. BOA DH.MUİ. 24 - 6 (Belge Tarihi: H-06-09-1327)
7. BOA DH.UMVM 76 - 16 (H-08-10-1335)
8. Uzun, A., Gül, M. F. (2019). Tarihi Coğrafya Perspektifinden “Balıkesir Vilayeti Coğrafyası”. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , 22(42), 1 - 20. doi.org/10.31795/baunsobed.657016
9. Gazâlî, M. (1927). Balıkesir Vilayeti Coğrafyası. Balıkesir: Balıkesir Vilayeti Matbaası.
10. https://food.eng.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/256/2023/09/Prof.-Dr.-Sait-Tahsin-Tekeli.pdf
11. "Mehmet Ali Bağana'nın Ankara Ziraat Mektebi müdüriyeti vazifesini kabulü ve devretmesi ile ilgili telgrafnameler", Salt Araştırma, https://archives.saltresearch.org/handle/123456789/30643
12. Kamu İhale Kurumu, EKAP, 2018/205170