Türkiye’nin en büyük çiftçi kuruluşu olan Tarım Kredi Kooperatifleri içinde Tarım Kredi Marketlerin kuruluş amacı ve statüsü nedir?

 

Tarım Kredi Pazarlama ve Marketçilik AŞ, Türkiye Tarım Kredi Kooperatiflerinin sahip olduğu şirketleri temsil eden Tarım Kredi Holdinge bağlı 17 iştirakten biridir. 2017 yılında faaliyete başlayan Tarım Kredi Marketleri çiftçilerimizin ürünlerini aracı olmadan satabilme imkânı sağlayarak üreticilerimizin kârlılığını artırmayı amaçlıyor. Özellikle de temel gıda ürünlerinde piyasa dengesini sağlamak ve enflasyonla mücadele etmek amacıyla uygun fiyat politikası izliyor. Tarım Kredi Kooperatifleri adeta bir ekosistem, bu amacı yerine getirmede Tarım Kredi Marketler ekosistemin son halkası.  Bu ekosistem, yaklaşık 800 binin üzerinde çiftçinin oluşturduğu bir yapıdır diyebiliriz. Ekosistem benzetmesi yaparken şunu kastediyoruz: Türkiye'nin birçok ilçesinde ve beldesinde o yerin çiftçilerinin ortaklığında kurulmuş Tarım Kredi Kooperatiflerinin şubeleri var. Burada Kooperatif üyesi çiftçimiz, Tarım Kredi Kooperatifine gelerek tohum, mazot ve gübre ihtiyacını görüyor. Tarım girdilerinin tamamını Tarım Kredi Kooperatifleri çiftçilerimize temin ediyor. Daha sonra çiftçimiz bu girdilerle hububat, sebze, hayvancılık vs. yani hangi alanda çalışıyorsa üretimini yapıyor. Üretimler yapıldıktan sonra sistemin diğer bir parçası olan Tarım Kredi Tedarik ve Üretim var. Bu şirket kooperatif üyelerinin üretmiş olduğu ürünleri hem piyasayı regüle etmek hem de çiftçimizin tüccarın eline düşmeden malını hak ettiği değerde satabilmesi için piyasaya alıcı olarak giriyor ve çiftçimizin ürettiği ürünleri alıyor. Tarım Kredi Holdingin süt, yağ, gübre, tohum, yem, et gibi 17 iştirakinden hangisi ile ilgiliyse ürün orada işleniyor ya da ambalajlanıyor ve mamul hâline dönüştürüyor. Örneğin buğday makarnaya, una; domates salçaya dönüştürülüyor. Ve bu üretilen ürünleri Tarım Kredi Kooperatif Marketlerinde tüketicilere ulaştırıyoruz. Yani burada işin başlangıcında Tarım Krediden destek alan çiftçimiz, son noktada da çiftçimizin ürettiği ürünleri halkımıza ulaştıran ekosistemin son halkası olarak Tarım Kredi Kooperatif Marketleri var. Tarım Kredi Marketler yeni adıyla KOOP Marketler çiftçi marketi olma misyonuyla kooperatif temelli bir perakende satış sistemidir diyebiliriz.

 

Bu marketin kooperatif ortaklarına doğrudan ve dolaylı katkısı ne şekilde olmaktadır?

 

KOOP Marketlerimizde satışını gerçekleştirdiğimiz ürünler, oransal olarak günden güne artan bir yüzdeyle çiftçilerimizin ürettiği ürünlerden oluşuyor. Ortaklarımıza doğrudan ürün alımı, pazarlama desteği ve gelir artışı sağlarken dolaylı olarak da üretim maliyetlerini düşürme, fiyat istikrarını ve kırsal kalkınmayı destekleme avantajları sunuyoruz. Bu sayede Türkiye’de çiftçilerin ekonomik gücünü artırmasına ve kooperatifçiliği daha da sürdürebilir hâle getirecek bir sistemin oluşmasına katkı sağlıyoruz.

ÜRÜNLERİMİZİN YÜZDE 65’İNİ ÇİFTÇİ ORTAKLARIMIZ ÜRETİYOR

Satılan ürünlerin ne kadarı ya da neler ortaklarınızın ürettiği ürünlerden oluşuyor?

 

Marketlerimizde satılan ürünlerin önemli bir kısmı, yaklaşık olarak yüzde 65’i kooperatif ortaklarımızdan tedarik ederek almış olduğumuz ürünler. Aldığımız bu ürünleri işleyerek veya işleterek satışa sunuyoruz. Ürün tedarikinde talep edilen ürün özellikleri, bölgesel üretim potansiyelleri ve ürün çeşitliliğini göz önünde bulundurarak bölge bazlı farklı ürün gruplarını tüketicilerimizle buluşturuyoruz. Bu nedenle her bölgede yer alan marketlerimizde tedariki sağlanan ürün oranları, bölgenin tarımsal üretim kapasitesi ve ürün farklılıklarına göre değişebiliyor. Ortaklarımızın ürettiği en önemli ürün gruplarından bir tanesi bakliyat. Biz Türkiye'deki marketler arasında bakliyatta en güçlü olan market grubuyuz.  Süt ve süt ürünleri de bizim çok güçlü olduğumuz bir alan. Bu anlamda Tarım Kredi Süt bizim ana tedarikçimiz ve ana üreticimiz. Süt üreten hayvancılık iştirakimiz de var. Çiğ sütlerimiz kalite anlamında oldukça popüler. Aynı zamanda marketlerimizde satmış olduğumuz meyve sebzenin yüzde 100’e yakını çiftçilerimizin ürettiği ürünlerden. Çiftçilerden aldığımız ürünleri tabii ki kendi tesislerimizde işliyoruz.

 

Marketlerinizde sözleşmeli tarım ürünü bulunduğunu da biliyoruz, bu süreç nasıl işliyor, sözleşmeli üretim yapmak isteyen üreticiler nereye başvurmalı? 

 

Tarım Kredi Grubu sözleşmeli tarımın nasıl yapıldığına dair güzel bir örnek olarak gösterilebilir. Sözleşmeli üretim yapmak isteyen çiftçinin üye olduğu Tarım Kredi Kooperatifine “ben sözleşmeli üretim yapmak istiyorum” diye başvurması gerekiyor. Tek şart üreticinin Tarım Kredi Kooperatifi ortaklarından olması. Kooperatiflerimiz nezdinde sözleşmeli üretim yapan çiftçilerimizin ihtiyaç duyduğu tüm tarımsal ve hayvansal üretim materyalleri ile teknik bilgi desteği Tarım Kredi Kooperatifleri Genel Müdürlüğünce karşılanıyor. Ürünler için tohum çeşidinin belirlenmesi ve temini, gerekli tüm zirai ilaç ve bitki besleme ürünlerinin sağlanması en önemlisi de kredi desteğiyle Tarım Kredi Kooperatifleri ekimden hasat sonuna kadar çiftçinin yanında oluyor. Bu süreçte ürünün yetiştirilmesiyle ilgili denetimleri de yapan kurumumuz başta çiftçimizin kârlılığını ve piyasa şartlarını gözeterek ürünleri satın alıyor. Çiftçimizden satın alınan ürünler grubumuzun bir diğer iştiraki olan Tarım Kredi Tedarik ve Üretim AŞ tarafından paketlenerek satışa sunuluyor.  

 

KOOP Marketlerde satılan ürünlerin zincir marketlerden farkı var mı? 

 

En önemli farkımız bizim marketlerimizde sattığımız ürünlerin büyük bir kısmının kooperatif ortakları çiftçilerimizin ürettiği ürünler olması. Bu bize satmış olduğumuz ürünün içeriğini bilme imkânı sağlıyor. Yerli olması bizim için bir avantaj. 

 

Tarım Kredi Kooperatifi iştiraklerinin ürettiği ürünlerde ithal ham madde olmamasına özen gösteriyoruz. Ancak ham maddenin yetersiz olmasından kaynaklı sınırlı sayıda ürünümüzde sınırlı oranda ithal ham madde kullanımı yapılmaktadır.

 

Kooperatif temelli bir market olarak, faaliyet gösterdiğimiz bölgelere göre reyonlarımızda farklı ürünler yer almakta; bu sayede hem yerel üreticiyi desteklemekte hem de yerel tüketiciye fayda sağlamaktayız. Bu yaklaşım, bizi diğerlerinden ayıran önemli özelliklerimizden biridir.

ÇİFTÇİNİN İHTİYACI İÇİN KOOPERATİFLERDE B TİPİ MARKETLER VAR

Kaç tane satış noktası var? Bu satış noktalarının farklı özellikleri var mı? 

 

Satış noktalarımız; A tipi marketlerimiz, kooperatiflerimizin içinde yer alan B tipi market dediğimiz satış alanları ve geleneksel bakkallar bünyesindeki raf satış noktaları olarak üç farklı çeşitte. 2 bin 500 A tipi, bin B tipi ve bin  Koop Bakkal olmak üzere toplamda 4 bin 500 satış noktasında tüketicilerimize hizmet veriyoruz. 2025 yılı sonuna kadar hedefimiz, 5 bin satış noktasına ulaşarak üreticiden tüketiciye doğrudan ürün ulaştırmaya devam etmek. 

 

B tipi marketlerimiz Türkiye'nin çeşitli belde ve ilçelerinde yer alan Tarım Kredi Kooperatiflerinin içinde açılmış marketler. Çiftçilerimiz bu kooperatifleri gübre, tohum, ilaç gibi tarımsal girdileri temin etmek amacıyla günlük olarak ziyaret ediyorlar.  B tipi marketlerimiz sayesinde çiftçilerimiz, tarımsal ihtiyaçlarının yanı sıra günlük ev ihtiyaçlarını da bu marketlerden karşılayabiliyorlar. 

 

Bakkallar haricindeki tüm satış noktalarımız, Tarım Kredi Holding çatısı altında, tamamen kurumumuza ait öz varlıklarımız. Marketlerimizin “isim hakkı” verilerek açılması mümkün değil. Tüm mağazalarımız, depolarımız ve operasyonlarımız Tarım Kredi Kooperatiflerine ait.

 

MAĞAZA BAŞI CİRODA TÜRKİYE'NİN EN BÜYÜK İKİNCİ MARKETİ OLDUK

E-ticaret ile satış düşünülüyor mu?

 

Biliyorsunuz son yıllarda halkımızın e-ticarette oldukça bir teveccühü var. Hayatın hızlanması, çalışma sürelerinin sonunda büyük şehirlerde insanların iş dönüşü yaşadığı yorgunluklar, günlük hayatı sürdürme zorlukları nedeniyle e-ticaret hem dünyada hem ülkemizde toplam ticaret içinde ciddi bir pay elde etmeye başladı. Biz de KOOP müşterilerini e-ticaret alışverişi imkânından mahrum etmemek adına “Hızlı Market” konseptine dönüştürmek için çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Yakın zamanda İstanbul’da pilot uygulama yapmayı planlıyoruz. Alacağımız sonuçlara göre birçok ilimizde hızlı market konseptiyle tüketicilerimize fayda sağlamayı hedefliyoruz.  Şu anda perakendede mağaza başı ortalama ciroda Türkiye'nin en büyük ikinci marketi olduk, daha da gelişeceğiz. 

 

KOOP marketlerde satışa sunulan ata tohumları neler ve nereden tedarik ediliyor?

 

Ata tohumları, çiftçilerimizin binlerce yıldır ekimini yaptığı ve sonraki nesillere aktardığı tohumlar. Toprağın ve tarımın köklerini gelecek nesillere aktaran bu tohumlar, genetik yapılarını koruyarak besin değerlerini de korur. Ayrıca modern tarımda sıklıkla karşılaşılan hastalık ve zararlılara karşı daha dayanıklıdır. Dolayısıyla ata tohumları, doğal ve sağlıklı beslenmenin en önemli ögelerinden birini oluşturur. 

 

Tarım ve Orman Bakanlığı Tarım Politikaları ve Araştırmaları Genel Müdürlüğü (TAGEM) ata tohumlarını yetiştirdi. Üretimini ve paketlemesini TAGEM’in yaptığı bu çalışmaya destek olmak ve tohumları halkımıza ulaştırmak için biz de marketlerimizde satışa sunduk. Hâlihazırda 300 marketimizde, 11 farklı sebze ve meyve tohumunun satışına başlamış bulunuyoruz. 

Dünya Kooperatifler Yılı’na ilişkin Türkiye’nin en büyük kooperatifi olarak ne söylemek istersiniz?

 

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, 19 Haziran 2024 tarihinde aldığı A/78/L.71 sayılı kararla 2025 yılını “Uluslararası Kooperatifler Yılı'” olarak ilan ederek kooperatiflerin sürdürülebilir kalkınmadaki hayati rolünü vurguladı. “Kooperatifler Daha İyi Bir Dünya İnşa Ediyor” temasıyla, kooperatiflerin kalıcı küresel etkisi ön plana çıkarılıyor ve günümüzün küresel sorunlarına yönelik temel çözüm araçları olarak konumlandırılıyor. Ayrıca bu tema, kooperatiflerin kapsayıcı büyümeyi teşvik etme ve toplumsal dayanıklılığı güçlendirme konusundaki benzersiz yeteneklerine de dikkat çekiyor.

 

Her ne kadar Birleşmiş Milletler, 2025 yılını Uluslararası Kooperatifler Yılı olarak ilan etmiş olsa da biz Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri olarak 1863 yılında temellerini attığımız kooperatifçilik faaliyetlerimizin yıl dönümünü, “Memleket Sandıkları”ndan bugüne uzanan tarihimizle her yıl büyük bir gururla kutlamaktayız. 2025 Dünya Kooperatifçilik Yılı’nı da büyük bir gururla kutlayacağız.