KASIM-ARALIK 2023 / NESLİ TEHLİKE ALTINDAKİ TÜRLER

Adı kirpi kendi kemirici


Murat ÖZKAN    

22.02.2024 


Hint oklu kirpiler, görünümleri ve sırtlarında bulunan sertleşerek keskin bir ok haline dönüşen kıllarıyla diğer kemiricilerden ayrılır. İçleri boş ve uçları sivri olan bu yapılar derilerdeki kılların sertleşmesiyle oluşur. Bu benzerlikleri dolayısıyla kirpi olarak anılsalar da kirpilerle akrabalıkları yoktur.

Hint oklu kirpi uzun oklarıyla dikkat çeken, korkutucu görünen ama aslında kendi halinde yaşayan zararsız bir memeli türüdür. Hint oklu kirpi, kemiriciler takımında yer alır ve en büyük kemiricilerden biri olarak bilinir. Kıllarının değişimi ile oluşan sivri dikenlerinden dolayı kirpiye benzese de kirpilerle akrabalıkları bulunmaz. 
 
Ülkemizde sayıları azalma eğiliminde olan bu memeliler IUCN (Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği) kırmızı listesine göre asgari endişe (LC) kategorisinde yer alır. Dünya genelinde Afrika ve Asya’nın tropik ve subtropik bölgelerinde yaşayan Hint oklu kirpiler ağırlıklı olarak Güneydoğu Asya'da yaygın olarak bulunur. Ülkemizde ise oklu kirpiler daha çok Hatay, Kahramanmaraş, Adana, Mersin, Antalya, Muğla, Aydın, İzmir illeri ile Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde görülür. Marmara Bölgesi'nin güneyinde yaşadığıyla ilgili çeşitli raporlar da bulunur. Yağışı az, insan yaşamından uzak, Akdeniz ikliminin hâkim olduğu ıssız yamaçlarda yaşarlar. Genelde de su kanallarının civarındaki otluk ve sulak yerleri tercih ederler. Bağ ve bahçe gibi tarım alanlarına zarar verebilirler.

Haber Görseli

Kemiriciler takımına ait Hystricidae familyasının Türkiye'de bulunan tek temsilcisi olan Hint oklu kirpinin (Hystrix indica) boyu 55-60 cm civarında olup kuyruk uzunluğu 10-18 cm’dir.  Ağırlığı ise 11-22 kilogram kadardır. Başları açık, vücudunun diğer tarafları oldukça koyu boz veya kahverengidir. Vücudu genel olarak çeşitli uzunluklarda kıllarla kaplıdır. Kemiriciler daha çok sürekli uzayan dişleri, çok sayıda yavrulamaları, hızlı hareket etmeleri ve farklı ortamlarda yaşayabilme yetenekleriyle bilinir. Hint oklu kirpiler, görünümleri ve sırtlarında bulunan sertleşerek keskin bir ok haline dönüşen kıllarıyla diğer kemiricilerden ayrılır. İçleri boş ve uçları sivri olan bu yapılar derilerdeki kılların sertleşmesiyle oluşur. Ok biçimindeki yapı tüm vücudu kaplamamakta sadece arka kısımda bir küme olarak yer almaktadır. Hint oklu kirpileri diğer kemiricilerden ayıran bazı özellikleri başlarının nerdeyse gövdelerinden büyük, kulaklarının çok küçük ve ön bacaklarının arka bacaklarına göre daha kısa olmasıdır.
 
OKLARINI DÜŞMANINA BATIRARAK ÖLÜMCÜL YARALANMALARA SEBEP OLUR
 
Vücut üzerindeki dikenlerini düşmanlarına fırlattıkları düşünülse de böyle değildir. Tehlike anında oklarını kabartarak kuyruk dikenlerini birbirine değdirip düşmanlarını korkutmak için ses çıkartırlar, yani oklarını fırlatmazlar. Oklar düşmana batıp kırılarak, yaraladığı yerde iltihaplanmaya yol açabilir. Kısa ve ince dikenler tehlikelidir, ölümcül yaralanmalara neden olabilir.
 
Nisan ayında erkek ve dişi uzun süre birlikte kalır ve yuvalarında çiftleşir. Yaklaşık dokuz hafta süren gebelikten sonra dişi kendi yuvasında gözleri açık ve yumuşak dikenli 2-4 yavru doğurur. Yavruların erginleşmeleri bir yılı bulur. Ortalama ömürleri de 15-20 yıl kadardır. Yuvalarını oluştururken toprakta 2-3 metre uzunluğunda, 30-40 cm çapında tünel açarlar veya diğer hayvanlardan kalan hazır yuvaları kullanırlar. Hint oklu kirpi kış uykusuna yatmayan, genellikle yalnız yaşayan ve gece avlanan bir türdür. Gündüzleri ise daha çok ininde veya fundalıklarda gizlenerek dinlenir. Hint oklu kirpiler sulak alanlara yakın yaşadığından iyi yüzücüdür. 
 
Bu kemiriciler sert organik cisimleri kemirebildikleri için yaprak, çiçek, yumuşak meyve, küçük dallar gibi değişik besinlerle beslenebilir yani genelde otçuldur. Çevrenin bozulması ve tarımsal ilaçlar, türü tehlikeye sürükleyen nedenler arasında yer alır.

kirpi